ការប្រើប្រាស់ជី

ជីគីមីនិងការប្រើប្រាស់

ជីគីមី ៖ គឺជាសារធាតុចិញ្ចឹមទោល ឬសមាសដែលគេប្រើ ដើម្បីបង្កើនការលូត លាស់ ទិន្នផល និងគុណភាពរបស់ដំណាំ។ ជីគីមី គឺជាប្រភេទជីដែលសំយោគ ឬផលិត ចេញពីរោងចក្រ។

-  ជីទោល ជាប្រភេទជីអសរីរាង្គដែលមានធាតុសកម្មតែ មួយប្រភេទ។
ឧទាហរណ៍ ៖ ជីអ៊ុយរ៉េ (៤៦-០០-០០),ជីបូតាស្យូមក្លរួ (០០-០០-៦០)
- ជីសមាសជាប្រភេទជីអសរីរាង្គដែលមានធាតុសកម្ម ចាប់ពី ២ ប្រភេទឡើងទៅ។
ឧទាហរណ៍ ៖ ជីដេអាប៉េ (១៨-៤៦-០០),ជីកែង-កែង (១៥-១៥-១៥)
*របៀបគណនាជីគីមីសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងដី ១ ហិចតា

បរិមាណជីប្រើ =	ធាតុចិញ្ចឹមតាមបទដ្ឋាន x ១០០
	ធាតុចិញ្ចឹមក្នុងជីី

ឧទាហរណ៍ទី ១: រូបមន្ដក្រុមដីព្រៃខ្មែរដែលប្រើពូជស្រូវ ទំនើបនិងអាចគ្រប់គ្រង ទឹកបានល្អគឺ N₅₂ P₁₅ K₂₀ (គក្រ/ ហិចតា)។
យើងប្រើជីអ៊ុយរ៉េ (N = ៤៦5ប ជីដេអាប៉េ (N=១៨5្ប P₂O₅ =៤៦5ប និង ជីប៉ូតា ស្សូមក្លរួ  (K₂O=៦០5)។
ជាដំបូងយើងត្រូវគណនារក K₂₀ (គក្រ)ពីជីប៉ូតាស្សូមក្លរួ

K20 (គក្រប  =	២០០ x ១០០	=  ៣៣,៣៣ គក្រ
	៦០

បន្ទាប់មកយើងគណនារក P₁₅ (គក្រ) ពីជីដេអាប៉េ

P15 (គក្រប  =	១៥ x ១០០	= ៣២,៦០គក្រ
	៤៦៦

ក្នុងជីដេអាប៉េ ១០០គក្រ មានធាតុ  N = ១៨គក្រ ដូច្នេះ ក្នុងជីដេអាប៉េ ៣២,៦០គក្រ មានធាតុ  NKRk

N (គក្រ) =	១៨ x ៣២,៦០	=៥,៨៦គក្រ (=៦ គក្រ)
	១០០០

នាំអោយយើងនៅសល់

-	N52	P15	K20
	N6	P15	K20
	N46	P0	K0	ត្រូវគណនា

ចុងក្រោយយើងគណនារក N₄₆ (គក្រ) ពីជីអ៊ុយរ៉េ

N46 (គក្រ)  =	៤៦ x ១០០	=១០០គក្រ
	៤៦៦

ជាចំលើយរូបមន្ដដីព្រៃខ្មែរ N₅₂ P₁₅ K₂₀ (គក្រ/ហត) យើងប្រើជីៈ 
      - ប៉ូតាស្សូមក្លរួ (KCl) = ៣៣,៣៣ គក្រ
      -  ដេអាប៉េ (DAP)    = ៣២,៦០ គក្រ
      - អ៊ុយរ៉េ (Urea )     = ១០០ គក្រ
ឧទាហរណ៏ទី ២ : រូបមន្ដក្រុមដីប្រទះឡាងដែលប្រើពូជស្រូវ ទំនើបនិងអាចគ្រប់គ្រងទឹកបានល្អគឺ  N₆₀ P₂₉ K₃₀ (គក្រ/ ហិចតា)។
ជាចំលើយគឺយើងប្រើជីៈ
  - ជីប៉ូតាស្យូមក្លរួ (KCl) = ៥០ គក្រ
  - ជីដេអាប៉េ (DAP)     =  ៦៣ គក្រ
  - ជីអ៊ុយរ៉េ (Urea)       = ១០៦,៥០ គក្រ
ឧទាហរណ៏ទី ៣ : រូបមន្ដក្រុមដីបាកានដែលប្រើពូជស្រូវ ទំនើបនិងអាចគ្រប់គ្រងទឹកបានល្អគឺ N₇₀ P₃₀ K₁₅ (គក្រ/ ហិចតាប។
ជាចំលើយគឺយើងប្រើជីៈ
  -ជីប៉ូតាស្យូមក្លរួ (KCl)  =  ២៥ គក្រ
  -ជីដេអាប៉េ (DAP)      =  ៦៥ គក្រ
  -ជីអ៊ុយរ៉េ (Urea)        =  ១២៧ គក្រ
ឧទាហរណ៏ទី ៤ : រូបមន្ដក្រុមដីក្បាលពោធិដែលប្រើពូជស្រូវ ទំនើបនិងអាចគ្រប់ គ្រងទឹកបានល្អគឺ N₁₂₀ P₃₄ K₀ (គក្រ/ ហិចតាប។
 ជាចំលើយគឺយើងប្រើជីៈ
  -ជីដេអាប៉េ (DAP)    =  ៧៤ គក្រ
  -ជីអ៊ុយរ៉េ (Urea)      =  ២៣២ គក្រ
១-ដើម្បីប្រើប្រាស់ជីគីមីឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាពយើងត្រូវគិតពីៈ
  -ដី ៖ តើដីនោះប្រភេទដីអ្វី
  -ពូជ ៖ តើយើងប្រើពូជក្នុងស្រុក (ពូជប្រពៃណី ) ឬពូជទំនើប (ពូជបង្កាត់ )
  -រដូវកាលដាំដុះ ៖ តើយើងធ្វើការដាំដុះនៅរដូវណា (រដូវប្រាំង ឬ រដូវវស្សា )
  -ទឹក ៖ ស្រែមានទឹក ឬ ស្រែគ្មានទឹក
  -ស្មៅ ៖ មុនពេលបាចជី ត្រូវបោចស្មៅឱ្យអស់ពីក្នុងស្រែ
  -ដំណាក់កាលលូតលាស់ ៖ តើដល់ដំណាក់កាលណាហើយ
  -កំរិតប្រើប្រាស់ជី ៖ អាស្រ័យទៅតាមក្រុមដី (តាមសៀវ
ភៅដីសំរាប់ផលិតកម្មស្រូវនៅកម្ពុជា, CARDI)។
២-តួនាទីរបស់ធាតុ N-P-K
  - N ៖ ជួយស្លឹកអោយមានពណ៌បៃតងក្រម៉ៅ ជំរុញការ លូតលាស់ ដើមបែកគុម្ពល្អ
  - P ៖ ជួយប្រព័ន្ធដល់ឫស ជំរុញឱ្យឆាប់ចេញផ្កា និងមាន ភាពទុំល្អ បង្កើនគុណភាពគ្រាប់
  - K ៖ ជួយឱ្យដើមស្រូវមានភាពធន់ទ្រាំទៅនឹងអាកាសធាតុ
ជំរុញការបែកគុម្ព បង្កើនទំហំ និងទំងន់គ្រាប់។
៣-ការបាចជីលើស្រែសន្ទូង និងពង្រួស
ការបាចជីលើស្រែសន្ទូងចែកចេញ ៣ លើកគឺៈ
  - លើកទី១          ៖ បាចទ្រាប់បាត, ប្រើជីធម្មជាតិ ១០០% ជីដេអាប៉េ ១០០% អ៊ុយរ៉េ ៣០%
  - លើកទី២          ៖ បាចបំប៉នក្រោយពីស្ទូង, ជីអ៊ុយរ៉េ ៣០%
  - ស្រូវស្រាល      ៖ ក្រោយស្ទូង ១០-១៥ថ្ងៃ
  - ស្រូវកណ្ដាល    ៖ ក្រោយស្ទូង ២០-២៥ថ្ងៃ
  - ស្រូវធ្ងន់           ៖ ក្រោយស្ទូង ៣០-៣៥ថ្ងៃ
  - លើកទី៣ ៖ បាចបំប៉នពេលស្រូវចាប់ផ្ដើមកំណកំណើតកួរ, ប្រើជីអ៊ុយរ៉េ ៤០%
ការបាចជីលើស្រែពង្រួសចែកចេញ ៤ លើកគឺ ៖
  - លើកទី១          ៖ បាចទ្រាប់បាត (ពេលភ្ជួរ-រាស់ព្រួស) ប្រើ ជីធម្មជាតិ ១០០%  ជីដេអាប៉េ ១០០%
  - លើកទី២ ៖ បាចបំប៉នក្រោយព្រួស, ជីអ៊ុយរ៉េ ៣០%
  - ស្រូវស្រាល      ៖ ក្រោយព្រួស ១០-១៥ថ្ងៃ
  - ស្រូវកណ្ដាល     ៖ ក្រោយព្រួស ២០-២៥ថ្ងៃ
  - ស្រូវធ្ងន់           ៖ ក្រោយព្រួស ២៥-៣០ថ្ងៃ
  - លើកទី៣ ៖ បាចក្រោយបំប៉នលើកទី ២, ជីអ៊ុយរ៉េ ៣០%
  - ស្រូវស្រាល      ៖ ក្រោយបំប៉នទីពីរ ១៥-២០ថ្ងៃ
  - ស្រូវកណ្ដាល    ៖ ក្រោយបំប៉នទីពីរ ២០-២៥ថ្ងៃ
  - ស្រូវធ្ងន់           ៖ ក្រោយបំប៉នទីពីរី ២៥-៣០ថ្ងៃ
  - លើកទី៤ ៖ បាចបំប៉នពេលស្រូវចាប់ផ្ដើមកំណកំណើតកួរ ប្រើជីអ៊ុយរ៉េ ៤០%។
៤-ពេលវេលាបាចជី
   -បាចជីពេលព្រឹក ឬពេលល្ងាច អាស្រ័យតាមអាកាសធាតុ
   -គួរបាចជីនៅពេលស្លឹកស្រូវស្ងួត។
៥-កត្ដាគួរជៀសវាង
   -ហាមបាចជីក្រោយពេលភ្លៀង ឬពេលស្លឹកស្រូវនៅសើម
   - មុនពេលភ្លៀងធ្លាក់មិនត្រូវបាចជីឡើយ
   -ហាមបាចជីលើស្រែមានទឹកច្រើនពេក ឬគ្មានទឹក
   -ហាមបាចជីពេលស្រូវកំពុងមានជំងឺ ឬសត្វល្អិតបំផ្លាញ
   -ហាមបាចជីលើស្រែដែលមានស្មៅដុះច្រើន
   -ហាមបាចជីអោយលើសពីសេចក្ដីត្រូវការរបស់ស្រូវ...។